Het JSF-programma heeft te kampen met een nieuw probleem en dit keer geen duur ongeluk bij de productie of kostenoverschrijdingen, maar de sterke dollar.
Bij de jaarlijkse persdag van het Amerikaanse Lockheed Martin presenteerde projectleider Jeff Babione zijn plannen om de F-35 betaalbaar te houden. De defensiegigant wil de kosten van de Joint Strike Fighter bij de volgende levering onder de 85 miljoen dollar houden.
Maar daar ligt het probleem.
Ongeveer de helft van de F-35’s die Lockheed Martin de komende vijf jaar bouwt gaat naar landen buiten de Verenigde Staten, waaronder Nederland. Maar zelfs bezuinigingen in eigen huis en grote investeringen aan de voorkant om schaalvoordelen te behalen kunnen het effect van de sterke dollar niet compenseren.
In antwoord op de vraag van een verslaggever van de Wall Street Journal of de hoge wisselkoers van de dollar ten opzichte van andere valuta een probleem is voor één van de duurste wapensystemen in de wereldgeschiedenis, zei Babione: “Dat denk ik wel.”
"We hebben al de nodige afnemers gehad die bezorgd zijn dat dit schadelijk is voor hun aankoop", zei Babione. Hij merkte daarbij op dat sommige delen van de productie niet naar buiten de VS verplaatst kunnen worden om de kosten voor buitenlandse kopers te drukken.
"We hebben zo'n 1700 leveranciers in zeven landen over de hele wereld. Veel landen die de F-35 kopen, produceren ook onderdelen voor de F-35", zegt Babione. Omdat hij geen invloed heeft op de wisselkoers is de beste strategie het tijdelijk verlagen van de prijs van de JSF.
"Wat ik denk ik kan doen is de prijs omlaag brengen zodat het toestel betaalbaar blijft, wat de wisselkoers ook is", zegt Babione.
Nederlandse bestelling
Nederland heeft na jarenlang steggelen besloten 37 JSF-toestellen aan te willen schaffen als opvolger van de F-16. Daarvoor is 4,5 miljard euro vrijgemaakt, maar met een duurdere dollar zou dat niet toereikend zijn. Nederlandse bedrijven als Stork, Thales, Fokker en Aeronamic leveren ook onderdelen voor de JSF.
Op dit moment is de duurste variant van de F-35 in de Verenigde Statendie voor de marine en die zit in de problemen, omdat de nieuwe minister van Defensie Jim Mattis heeft aangekondigd hem te vergelijken met het aanbod van de F-18 Advanced Super Hornet van Boeing. President Donald Trump uitte in december voor zijn aantreden felle kritiek op de JSF die in zijn ogen veel te duur is.
Ondertussen zei luitenant-generaal Chris Bogdan van de Amerikaanse luchtmacht dat de plannen van Lockheed Martin om de toestellen betaalbaar te houden "just ok" zij en suggereerde hij dat het beter zou zijn de hele keten van toeleveranciers onder de loep te nemen in plaats van op zoek te gaan naar grotere investeringen aan de voorkant, schrijft Defense News.